Khuôn phép

Bước qua cấu trúc nguyên thủy, khi Nhà nước sơ khai đầu tiên của loài người được thành lập cũng là lúc hình thành những thể chế đi kèm nhằm bảo vệ quyền lợi cho các lãnh chúa trên vùng lãnh thổ khác nhau bao gồm cả những văn bản có tính pháp quy dần hình thành nên pháp luật. Việc cai trị tầng lớp bần nông, nô lệ… được lãnh chúa xây dựng mang tính hệ thống và củng cố quyền lực thông qua quân đội và các chính sách liên quan. Khi mọi người sống trong cùng xã hội hoặc nhóm đối tượng cùng sinh hoạt chung (ví như công ty, doanh nghiệp…) đều phải tuân thủ những quy tắc riêng để đảm bảo duy trì và vận hành hệ thống mà không làm mất đi sự ổn định được xem là hoạt động trong khuôn phép. Như vậy, không thể phủ nhận rằng nguyên tắc tạo sự tin cậy giữa các cá nhân trong một cộng đồng là việc chấp hành các chính sách, quy định… bao hàm cả chế định pháp lý mang tính khách quan, minh bạch, gần gũi đời sống và đem lại lợi ích thiết thực.

Không khó nhận thấy rằng việc phá vỡ các quy ước (làm sai khuôn phép) luôn làm cho đối tượng cảm thấy thỏa mãn bởi nó đạt được sự tự do và thể hiện rõ cái TÔI của mình. Vì hành động đó luôn nhận được sự “tán dương của bản thân” nên không nhận ra rằng hành vi phá vỡ quy ước nếu không được kiểm soát tốt sẽ trở thành phản cảm và cần phải nhiêm trị. Không gia đình nào không có những quy tắc riêng trong dạy dỗ con cái và đều mong muốn chúng sau này trở thành người có ích cho xã hội dù gia đình đó giàu có, nghèo hèn, quyền cao chức trọng hay thành phần khác… điều đó tạo nên khuôn phép.

Nói vậy để thấy rằng thời gian là chìa khóa tư duy giúp mở mang nhận thức cho mỗi cá nhân để khi trưởng thành sẽ biết phân biệt đúng sai mà hành xử trong khuôn phép. Tuy nhiên, nếu chịu tác động của môi trường sống ích kỷ, sự khó khăn trong sinh hoạt đời sống cộng với bản tính được nuông chiều, thiếu sự uốn nắn từ nhỏ, thích gì làm nấy mà nhiều cá nhân dù trưởng thành cũng dễ dàng bị sự lôi kéo, kích động của các phần tử xấu làm nên những tệ nạn, mất an ninh và gây hệ lụy xấu cho cộng đồng.

Hình ảnh từng đoàn thanh niên ngổ ngáo lợi dụng lòng yêu nước của công nhân trước việc nhà cầm quyền Bắc Kinh hạ đặt trái phép giàn khoan 981 tại vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế Việt Nam ngày 13/5/2014 để tổ chức hò hét gây rối, kích động đốt phá, hôi của, phá hoại tài sản của nhiều doanh nghiệp trong các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn Bình Dương, Đồng Nai, Tp.HCM… vừa qua quả thật đã làm xấu đi môi trường đầu tư, phá vỡ các quy tắc ổn định bền vững cho các công ty FDI mà Chính phủ đã tạo dựng bao năm qua. Việc vượt quá khuôn phép những quy định pháp luật của các phần tử quá khích nói trên rất đáng bị nguyền rủa và việc truy tố chúng công khai bằng khung hình phạt cao nhất cần thật nghiêm minh để không chỉ là bài học cảnh tỉnh cho những kẻ có ý đồ manh nha tương tự mà còn thể hiện sức mạnh của luật pháp.

Trong doanh nghiệp, để đạt được hiệu suất công việc cao không chỉ là một không gian làm việc tốt, đảm bảo ăn uống đủ chất, mà quan trọng là nguyên tắc áp dụng các chính sách giúp người lao động tự tin, thoải mái làm việc, không thấy bị phân biệt đối xử thông qua cơ chế đãi ngộ rõ ràng, có thưởng - có phạt một cách khách quan, không xem nhẹ vai trò đóng góp của bất cứ phòng ban nào. Ngược lại, người lao động cần thể hiện khả năng làm việc trong quy cũ, tuân thủ quy định, nội quy do doanh nghiệp ban hành, không nghe lời xúi bẩy của kẻ xấu mà vi phạm quy định hoặc có hành vi tiêu cực… có vậy chúng ta mới thật sự tạo dựng một cuộc sống chân chính bằng sức lao động của mình.

Gia Tài