Bảo hiểm xã hội bắt buộc

Theo Luật Bảo hiểm xã hội được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 29/06/2006, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2007 với định nghĩa: Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. Trong đó, bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động phải tham gia.

Người lao động là công dân Việt Nam, bao gồm: cán bộ, công chức, viên chức theo quy định về cán bộ, công chức; công nhân quốc phòng, công an nhân dân; sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sỹ quan, hạ sỹ quan nghiệp vụ, sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân và hạ sỹ quan, chiến sỹ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; người làm việc có thời hạn ở nước ngoài mà trước đó đã đóng bảo hiểm bắt buộc; người lao động làm việc theo hợp đồng có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên hoặc hợp đồng không xác định thời hạn theo quy định của pháp luật về lao động, làm việc trong các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị , tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng và trả công cho người lao động. 

Khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, NLĐ nhận được Quyền lợi - đó là được cấp Sổ bảo hiểm xã hội; nhận lại Sổ bảo hiểm xã hội khi không còn làm việc; nhận lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội đầy đủ, kịp thời; hưởng bảo hiểm y tế khi nghỉ hưu, nghỉ việc hưởng trợ cấp tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp hàng tháng; ủy quyền cho người khác nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và có quyền khiếu nại, tố cáo về bảo hiểm xã hội. Lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội được miễn thuế. Ngoài ra, NLĐ khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được hưởng quyền lợi theo các chế độ: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất (NLĐ thuộc lực lượng vũ trang có quy định riêng). 

Về Trách nhiệm NLĐ phải đóng đầy đủ, kịp thời bảo hiểm xã hội theo quy định; lập hồ sơ bảo hiểm xã hội; bảo quản Sổ bảo hiểm xã hội và các trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, theo Ủy ban các vấn đề về xã hội của Quốc hội thì lại cho rằng so với lực lượng lao động toàn quốc hiện thì độ bao phủ của bảo hiểm xã hội vẫn còn thấp nên cần phải nâng lên để đảm bảo cân đối nguồn quỹ dài hạn phục vụ lợi ích cho NLĐ, dự thảo sửa đổi chuẩn bị đệ trình lên Quốc hội cuối năm nay có đề cập tới đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm cả NLĐ ký hợp đồng mùa vụ dưới 3 tháng. 

Thủy Tiên